Beton Yüzeyi Hazırlama Bölüm 1: Çürük Beton

Betondaki sorun, aşındırıcı püskürtme uyguladığınızda nasıl davranacağını asla bilememenizdir.

İnce parçacıklar ve çimento pastası yeterince kolay bir biçimde kırılarak daha sert olan agregayı etkiye açık hale getirir. Çeliğin aksine, betonun basınç mukavemeti muntazam değildir; dolayısıyla da kumlama, tutarlı bir yüzey profili veya bağlanma deseni oluşturmaz. Kumlama uygulanan bir beton yüzeyi kalın gözeneklerden ve kılcal damarlardan oluşan kraterli bir manzara sunar.

Uygun yapıştırmanın gerçekleşmesi için onarım harçları, beton örtüleri ve kaplamaların yüzeyin kılcal damar ağına nüfuz ederek kaynaşması gerekir. Ağ bloke olduğunda kumlama işlemi onu açarak agregayı etkiye açık ve yüzeyi pürüzlü hale getirir.

Ancak, ölçü şeridini bastırıp derinlik mikrometresi ile ölçülebilecek herhangi bir yükselti veya çukur olmadığında,  püskürtmeyi uygulayan kişi belirlenmiş yüzey profiline eriştiğini nasıl anlar? Beton için bir profil belirlemek nasıl mümkün olabilir?

Başka sorunlar da vardır. Uygun olarak hazırlanmış bir beton yüzeyin sadece yeterli ölçüde pürüzlü hale getirilmiş olması yetmez, aynı zamanda da sağlam olmalı ve kirletici içermemelidir. Ne var ki betonun göreceli olarak gözenekli niteliği nedeniyle kirleticiler sık sık yüzeyin derinlerine nüfuz ederek yüzeyi aşındırıcı kumlamanın etkili bir biçimde erişemeyeceği bir derinlikte zayıflatır. Dekoratif son katlar gibi diğer uygulamalar için yalnızca sertleşmiş çimento pastasının yüzeysel, gevrek katmanı sökülmelidir. Aşındırıcı kumlama gereğinden fazla etkili olursa veya etkili olmazsa ne yaparsınız?

Bu beton hazırlama kılavuzu size bu sorunlara ve daha fazlasına ilişkin çözümler sunmaktadır. Ancak önce betonun nasıl ve neden çürük hale gelebileceğini ve yeniden nasıl sağlam hale getirilebileceğinianlayalım.
 

Çürük betona, bir kaplama, örtü veya onarım harcı uygulandığında iki materyal arasındaki bağ tutabilir ancak basınç uygulandığında, çürük beton plakadan ayrılacaktır. Çatlaklar, mikro çatlaklar, kabarıklıklar, pullanma, kavlama veya katman ayrılması , yüzey hazırlamaya devam etmeden önce sökülmesi ve yamanması gereken çürük betonun belirtileridir.

Gözle görülür çatlaklar , çürük betonun en açık belirtisidir ve bunların çeşitli nedenleri vardır. Yüzeysel çatlaklar, kürlenme işlemi sırasında hızlı yüzey suyu kaybından kaynaklanır. Alt tabakanın oturması plakayı ikiye kırabilir. Ağır yük ve darbeler derhal gözle görünür çatlaklar veya daha sonra gözle görülebilir çatlaklara dönüşen mikro çatlaklara neden olabilir.

Mikro çatlaklar çıplak gözle görülmez ve mikron birimiyle ölçülür. Mikro çatlaklar aşırı yük, düşürülen yüklerin etkisi ve deler çekiç, balyoz gibi darbeli aletler, donma ve çözülme ve çimento hidrasyonu sırasında meydana gelen sıcaklık farklılıklarından kaynaklanır. Mikro çatlaklar, yüzeye yakın bir ağ oluşturduklarında ufalanma meydana gelir. Çürük beton daha sonra dökülerek agregayı açığa çıkarır.

Yüzeyin rüzgar nedeniyle erkenden kuruması, yüzeyi çok hızlı yapıştıran aşırı yapışkan bir karışım veya betona söz gelimi mala ile yetersiz bir son kat uygulanması nedeniyle yüzeyin altına sıkışan hava kabarcıkları kabarıklığa neden olur.

Pullanma , suyun beton içindeki gözenek ve kılcal damarlar içinde donmasından kaynaklanır. Genişleyen buzun hidrolik basıncı betonun çekme mukavemetini aşarsa harç pullar halinde yüzeyden koparak agregayı açığa çıkarır.

Kavlama , pullanmaya benzer ancak genişleme beton içinde daha derinlerde oluşarak yüzeyin daha büyük parçalara bölünmesine neden olur. Yaygın nedenleri arasında betonarme demirinin karbonlaşmaya bağlı korozyonu, su buharının şiddetle genişlemesine neden olan yoğun ısı, uygun inşa edilmemiş mafsallar ve çatlak bozunumu sayılabilir.

 Katman ayrılması yüzeyin altında, son katın su ve hava betondan çıkmadan önce uygulanması durumunda oluşan içi boş yatay bir düzlemdir. Trafik veya ağır yük nedeniyle ufalandığı takdirde ayrılan katman bölümü plakadan koparak agregayı açığa çıkarır.

Karbonasyon

Karbonasyon, karbon dioksitin yüzeye gözenek ve mikro çatlaklar yoluyla nüfuz edip çimento içindeki nem ve kalsiyum hidroksit ile reaksiyona girerek kalsiyum karbonat oluşturması durumunda gerçekleşir. Bu ilk başta betonu sertleştirir ama pH düzeyini 13’ten 8’e düşürür. Alkalilik düzeyindeki bu düşüş, gömülü çeliğin korozyona açık hale gelmesine neden olur.
 

Betonarme Demiri Korozyonu

Pas hidratlı demirdir ve kütlece yerini aldığı çelikten daha büyüktür . Artan pas kütlesi, çekme stresi oluşturarak betonun çatlamasına ve kavlamasna neden olur.
 

Kimyasal Saldırı

Sülfatlar taban suyu aracılığıyla betona sızarak hidratlı bileşiklerle reaksiyona girerler ve genişleyerek mekanik bozulmaya neden olurlar. Kimyasallar, bundan başka çimento pastasını yumuşatabilir, aşındırabilir ve çözündürebilir.
 

Yangın Hasarı

Beton yanmaz ama yüksek ısı betonun basınç mukavemeti, bükülme mukavemeti ve elastikliğinin çoğunu kaybetmesine neden olur. Çıkmaya çalışan genişleyen su buharı kavlamaya neden olabilir.
 

Aşırı Yük/Darbeler

Betonu özellikle de darbeler yoluyla yüksek yük altına yerleştirmek mikro çatlak ve çatlaklara neden olur. Darbeli aletler geniş çaplı mikro çatlaklara neden olabilir.
 

Aşırı Nemli Beton

Karışımdaki çok fazla su, çimentoyu yüzeye sızdırır. Yüzey beton kurumadan önce kuruyarak çekme, çatlak, basınç mukavemetinde düşüş ve beton kaymağı oluşturur.
 

Yüzeyi gözle incelemek en kötü hasarları, başka bir deyişle çatlak, kavlama, pullanma ve ufalanmış katman ayrılmalarını ortaya çıkarır ancak betonun çürüklük derecesi her zaman görünmez.

Belki de yapılması en kolay şey gözle görünür şekilde zayıf olan alanlara bir çekiçle vurmaktır. Çekiç sekerse, betonun basınç mukavemeti iyi demektir. Çekiç girintiler oluşturur ve yüzeyde ufalanma oluşturursa beton çürüktür ve sökülmelidir.

Bir tornavidayı yüzeyde sürüklemek de çürük betonu ortaya çıkarabilir. Parlak beyaz bir iz bırakırsa beton sağlamdır. Kazıyarak toz çıkarırsa beton çürüktür.

Yüzeyin altında hava, su ve nemlendirilmemiş materyal ceplerinin oluştuğu durumlar kolayca tespit edilemez: Yüzey çekiç ve tornavida testini geçecek kadar sağlam olabilir ama yapısal olarak çürüktür. Betona vururken çıkan sesi işitmek farklı yoğunlukta olan bölgeleri açığa çıkarır. Büyük yüzeylerde bu oyuklar yüzeyde bir zincir sürükleyerekveya yüzeyi bir dizi zincir ile kamçılayan ekipman kullanılarak tespit edilebilir.

Çürük betonun kapsamı belirlendikten sonra sökme başlayabilir.

Beton yüzeyinin çoğunluğu çürükse en iyi yöntem etkilenen katmanın mekanik araçlarla, aşağıda belirtildiği şekilde sökülmesidir. Çürük bölümlerin noktasal olarak sökülmesi gerektiğinde kullanılan yaygın bir yöntem, çürük betonun çekiç, deler çekiç, balyoz veya başka bir darbeli aletle sökülmesidir.

En iyi uygulama, zayıflamış alanın merkezinden başlayarak kenarlara ilerlemektir.Boşluğu ince yayılabilecek kendiliğinden yüzeylenen bir bileşik veya epoksi ile yamıyor olsanız bile çıkıntılı kenarlardan kaçının: Bir noktada kaplama uygulaması profillenmiş yüzeyi yeterli ölçüde kaplamayacak ölçüde ince olabilir. Derin, sivri kenarlar çıkarmak daha iyi çekme yapışma mukavemeti sağlar ama en iyisi dik veya alttan kesik kenardır.

Boşluk beton veya başka bir kalın bileşik ile doldurulurken en iyi uygulama çürük alanın etrafından kesilen kenarları dik açı ile kesmektir . Kenara doğru dışa yönelik çıkarma sırasında kesim yapılan yerin içindeki yüzey materyali kırılarak dil bir kenar oluşturacaktır.

Çürük beton söküldüğünde boşluklar beton, harç, çimento şerbeti, alçı, macun, epoksi ve diğer yamama bileşiği ile doldurulabilir. Buna ek olarak betonda yapısal bütünlüğü güçlendirmek için doldurulması gereken, doğal yolla oluşan boşluklar da vardır.

İnce Delikler , kalıplanmış bir yüzeyin yakınında, çimento hidrasyonundan kaynaklanan ısıdan kaçmak için kalıplara giden hava kabarcıkları ve su nedeniyle oluşan boşluklardır.

Bağlantı çubuğu delikleri , beton kürlenirken kalıpları bir arada tutan bağlantı çubuklarının çıkarılmasından kaynaklanan, betonun içinden geçen boşluklardır. Bağlantı çubuğu delikleri ve ince delikler işleme devam etmeden önce doldurulmalıdır.

 Petek , harcın nüfuz etmediği bir kaba agrega demetidir. Agregalar sıkıca bir araya gelmiştir ancak yapışık değildir, basınç mukavemeti düşüktür ve çekme mukavemeti ihmal edilebilir düzeydedir. Agregaların, elektrikli aletler kullanılarak çıplak betona kadar sökülmesi ve daha sonra doldurulması gerekir.

Onarılması gereken tek yüzey kusuru boşluklar değildir. Bir kaplamanın kuru film kalınlığını aşan çıkıntılar kaplamanın, özellikle de keskin kenarların etrafında bozulmasına neden olabilir. Kaplamanın kendinden yüzeylenen bir bileşik olması durumunda çıkıntıları yeterli ölçüde kaplamak için aşırı miktarda materyal gerekli olabilir. 1/16 inçi aşan harç kavlaması, kanat, kabartı ve diğer çıkıntılar tesviye edilmeli veya sökülmelidir.

Yüzey, çimentolu bir ürünle yamanmadan önce neme doymuş yüzey kuruluğu (SSD) durumunda olmalıdır. Bu işlem, bir hortumla püskürtme yapılması ve daha sonra da gözenekler neme doymuş olacak ancak yüzeyde su kalmayacak şekilde silinmesini gerektirir.

Yüzey nemli olursa yapışma ara bağında su/çimento oranı yükselerek çekme, mikro çatlaklar ve bağın zayıflamasına neden olacaktır. Yüzey neme doymuş olmadığı takdirde onarım malzemesinden su çekerek potansiyel olarak yetersiz çimento hidrasyonuna ve bağ boyunca mukavemetin azalmasına neden olacaktır.

Sağlam beton yüzeyi sağlandıktan bir sonraki adım betondaki kirleticilerin giderilmesidir. Beton Yüzey Hazırlama serimizin İkinci Kısmında, beton yüzeyi kirleticilerinin farklı formlarına, nedenlerine ve nasıl uzaklaştırılabileceklerine bakacağız (ipucu: yanıt her zaman aşındırıcı kumlama değildir).